शेयर बजार अधैर्यवानबाट धैर्यवानमा पैसा सार्ने उपकरण हो : वारेन बफेट

नेपाली शेयर न्यूज/ वारेन बफेट अमेरिकी लगानीकर्ता, व्यवसायी र दानी व्यक्ति हुन्, जसलाई संसारकै सफलतम लगानीकर्तामध्ये एक मानिन्छ । उनी बर्कशायर ह्याथवे कम्पनीका प्रमुख अध्यक्ष तथा सिइओ हुन् । लामो समयदेखि शेयर बजारमा आफ्नो अद्वितीय मूल्य–लगानी शैलीका कारण प्रसिद्ध छन् ।

बफेटको जन्म ३ अगस्त १९३०, ओमाहा, नेब्रास्का, अमेरिका मा भएको थियो । उनले सानै उमेरमा व्यापारिक गतिविधि सुरु गरे । उनको शिक्षा नेब्रास्का युनिभर्सिटी र कोलम्बिया बिजनेस स्कूलबाट भएको हो, जहाँ उनले बेन्जामिन ग्राहमबाट मूल्य लगानीको सिद्धान्त सिके ।

उनको लगानी शैली मुख्यतः दीर्घकालीन सोच, धैर्यता, सावधानी, र सुदृढ वित्तीय मूल्यांकनमा आधारित छ । उनले कहिल्यै ठूलो ऋण वा जोखिमपूर्ण डेरिवेटिवमा लगानी गर्न रुचाएका छैनन् । उनी प्रख्यात उद्धरणले पनि परिचित छन् । ‘शेयर बजार धैर्यवानबाट अधैर्यवानमा पैसा सार्ने उपकरण हो ।’

बफेट केवल लगानीका लागि होइन, जीवनका मूल्य र नैतिकताका लागि पनि प्रेरणादायक छन् । उनी दयालु, नम्र, सकारात्मक सोच र कृतज्ञताको अभ्यासमा विश्वास गर्छन् । आफ्नो सम्पत्ति ठूलो भाग दानमा दिनेजस्ता सामाजिक जिम्मेवारीका कार्यमा पनि उनी सक्रिय छन् । आज बफेटलाई संसारकै सबैभन्दा धनी र सम्मानित व्यवसायीहरूमध्ये एक मानिन्छ, जसले लगानी, व्यवसाय, नैतिकता र दानशीलताको मिश्रणबाट विश्वव्यापी प्रभाव छोडेका छन्।

अमेरिकी शेयर बजारका बादशाह वारेन बफेटले सिकाएका १० जीवनकौशल

१. दयालु बनौं

बफेटले लेखेका छन्, ‘दयालुता कुनै खर्च पनि छैन, तर असाध्य अमूल्य छ ।’ धार्मिक होस् वा नहुन्, ‘आफूले अरूलाई जसरी व्यवहार गर्न चाहन्छौं, त्यसरी नै अरूले तिमीलाई व्यवहार गरोस्’ भन्ने सुनौलो नियम व्यवहार गर्नका लागि उत्तम मार्गदर्शक हो।

२. ईमानदारी र चरित्रको महत्त्व हो

‘प्रतिष्ठा बनाउन २० वर्ष लाग्छ र मेटाउन पाँच मिनेट ’ बफेटको यो भनाइ संसारभरि प्रख्यात छ । उनी अमेरिकी मिडवेस्टका ईमानदार, सरल र निष्पक्ष मूल्यहरूको प्रतीक मानिन्छन् । उदाहरणका लागि, उनले १९९१ मा सालमोन ब्रदर्शमा लगानी गर्दा अमेरिकी कोष विभागले उनलाई नियन्त्रकको जिम्मा दियो।

उनले कांग्रेसमा प्रतिवेदन गर्दा भने,‘यदि मैले कम्पनीका लागि घाटा गरें, म स्वीकार गर्न तयार छु; तर प्रतिष्ठा गुमायो भने म कट्टर हुनेछु।’ यस्तो नैतिकता र जिम्मेवारीले उनीलाई नेतृत्वमा बैसाउने सहयोग पु¥यायो। उनले एउटा प्रश्न सुझाएका छन्, जुन सबै कार्यालयमा टाँस्न योग्य छः ‘के तिमीलाई लाग्छ तिम्रा क्रियाकलाप अर्को दिनको समाचारपत्रमा देखियो भने तिमी सहज हुनेछौं ?’ यो आत्म–जाँचको उपकरण हो, जसले हाम्रा निर्णयहरूलाई ईमानदारीका आधारमा जाँच गर्न मद्दत गर्छ ।

३. धैर्य अभ्यास गर्नुस्

जब उनलाई सोधियो कि उनका झैं लगानी शैली कोही किन अनुकरण गर्दैन, उनी भनेका थिए, ‘किनभने कसैले पनि छिटो धनी बन्न चाहँदैन।’ आजको छिटो–छिटो संसारमा, जहाँ समाचार २४ घन्टामा आउँछन् र निर्णयहरू एक क्लिकमा हुन सक्छ, दीर्घकालीन सोच गुमाउन सजिलो हुन्छ ।

‘जीवन हिउँको गोलो जस्तै हो,’ बफेटले एकपटक भनेका छन्, ‘महत्वपूर्ण कुरा हो, भिजेको हिउँ पत्ता लगाउने र धेरै लामो पहाडमा उतार्ने। ’ यो केवल कम्पाउन्डिङ (ब्याजमा ब्याज) को लागि होइन, जीवनका सम्बन्ध र समय संग बढ्ने मूल्यहरूको लागि पनि उपयुक्त रूपक हो।

उहाँले 'अनिश्चिततामा पनि सम्हालेर बस्न” सुझाव दिन्थे। 'जुन बेला शंका छ, त्यतिबेला पनि राख्नुस्,'उनले भनेका छन्। उनको प्रसिद्ध भनाइ छ, 'मैले अधिकांश पैसा बसी बसेर कमाएको छु।' लगानीकर्ताहरूलाई उनले सल्लाह दिन्छन् - जवान उमेरमा सुरु गर्नुस्, ऋणबाट बच्नुस्, अत्यधिक व्यापार नगर्नुस्। उनका लागि शेयर बजार कुनै जुवा होइन । “शेयर बजारले पैसा ‘ऊर्जावान’ मानिसबाट ‘धैर्यवान’ मानिसमा सार्ने माध्यम हो,” उनी भन्छन्।

४. सावधानी अपनाउनुस्

‘सुरक्षाको मार्जिन’ भन्ने अवधारणालाई बफेटले बेन्जामिन ग्राहमबाट सिकेका थिए । बजारमा अनिश्चितता हुँदा, कमजोर अवस्थामा जोखिम घटाउने रणनीति अपनाउनु आवश्यक हुन्छ। उहाँले कहा, “सुन्दर कम्पनीलाई औसत मूल्यमा किन्ने भन्दा, औसत कम्पनीलाई सुन्दर मूल्यमा किन्नु बढी राम्रो हो।” बर्कशायरसँग बलियो नगद भण्डारण रहँदा उनीले बजारमा अवसरहरू देख्दा तत्काल काम गर्न सक्षम थिए।

उनले “लेण्डर अफ लास्ट रिसोर्ट” को भूमिका खेलेका छन् , कठिन समयमा उनी अरूलाई सहयोग गर्ने स्थितिमा थिए।

५. सकारात्मक सोच राख्नुस्

बफेटले लेखेका छन्, 'हाम्रो स्टक मूल्य कहिले काहीँ ५०% तल झर्न सक्छ ' त्यसैले निराश नहुनुस्’ अमेरिका फर्किन्छ, र बर्कशायरको शेयर पनि फर्किनेछ।' उनी पूँजीवाद, मानिसको आविष्कार क्षमता, र अमेरिकामा टिक्ने विश्वासमा विश्वास गर्छन्।

उनको अनुभवले उनलाई आशावादी बनाएको छ। उनले जीवनमा कठिनाइहरू देखें पनि, उनी तल नहेरे, अगाडि बढिरह्यो। सकारात्मक दृष्टिकोण, “काममा नाच्ने झैँ हिँड्ने” भावना उनले कहिल्यै छोडेनन्। र कतिपयले भन्छन्, त्यो उनको लामो जीवनको रहस्य होला, कहिले कति डाइटका कुरा, देखको क्यान्डी, चेरी कोक र ओमाहा स्टेक!

६. स्वतन्त्र रूपमा सोच्नुस्।

'अरूलाई लोभ लाग्दा डर, डरले भरिएका बेला लोभ गर्नुस्', यो बफेटको प्रसिद्ध रणनीति हो। उनले टेक–बबलको समय (१९९९) मा चेतावनी दिएका थिए कि सेयर धेरै महँगो छन्। आर्थिक संकट (२००८) को बेलामा, उनी न्यूयोर्क टाइम्समा लेख लेखेर'अमेरिका किन किन्ने' भनेर सबैलाई आग्रह गरे।

उहाँ कहिल्यै भीड पछ्याउने व्यक्ति होइनथे। उनले एकपटक आफ्नो साझेदारी (इन्वेस्टमेन्ट पार्टनरशिप) त्यो समय बन्द गरे, जब १९६० को अन्त्यमा बजारले उनलाई चकाचौंध बनाइरहेको थियो। र ७०–८० को दशकमा, उनी बर्कशायर टेक्सटाइललाई प्रयोग गरेर सस्तो कम्पनीहरू खरीद गर्थे ।

उहाँ धेरै पढ्ने मान्छे हुन्। चार्ली मुंगेरले उनलाई “पढ्ने मेसिन’ भनेका छन्। बफेटले अलिस स्क्रूडरलाई भनेका छन्, “तिमी ठीक हो या गलत, त्यो यसमा निर्भर गर्दैन कि अरूले तिमीलाई समर्थन गर्छन् कि गर्दैनन्; यो निर्भर गर्दछ कि तिम्रो तथ्य र तर्क ठिक छन् कि छैनन्।”

७. नम्रता देखाउनुस्

'अपना दक्षता क्षेत्र' को अवधारणा बफेटको आधारभूत धारणा हो। उनले सँधै आफ्नो सीमाहरू स्वीकारेका छन् र जुन क्षेत्रमा राम्रो ज्ञान छ, त्यहीं लगानी गर्छन्। विगतमा टेक कम्पनीहरूमा नराम्रोसँग प्रवेश नगरेको कारणले उनी केही अवसर गुमाए, तर पछि एप्पलमा लगानी गर्नुभयो र त्यसले राम्रो व्यापक लाभ दिइरहेको छ।

८. सन्तुष्ट रहन सिक्नुस्

'ईष्या त्यो मात्र हो जुन सबै पापहरूमा सबभन्दा नरम पागलपन हो,' बफेटले भन्नुहुन्छ। आफ्ना तुलनामा अरूलाई हेर्नु आत्म–असन्तुष्टिको बाटो हो। विशेष गरी आज, समाजिक सञ्चारका युगमा, जहाँ सफलता र खुशीका आइमहरू दैनिक रूपमा देखिन्छ, मानिसहरू सजिलै अनामुल्य लग्न सक्छन्।

धन धेरै कमाउनुभए पनि बफेटले बारम्बार भन्दै आएका छन्, खुशी पैसा, प्रसिद्धि वा शक्तिबाट आउँदैन। 'जीवनको उद्देश्य हो, यति धेरै मान्छेले तिमीलाई माया गरोस्, जसलाई तिमी माया गर्न चाहन्छौ।'

'सरल तर अमूल्य, उनले सिकाएका छन् कि जीवनका सबैभन्दा राम्रो कुरा निःशुल्क हुन्छन्।

९. लगातारताको मूल्य जान्नुस्

बफेटले यस्तो व्यवस्थापन तयार पारेका छन् कि बर्कशायर उनको अनुपस्थितिमा पनि फलफूलोस्। उनी ग्रीग एबललाई नयाँ सिइओको रूपमा चयन गरेका छन्, जसलाई उनी 'महान व्यवस्थापक, कडा काम गर्ने र इमानदार सञ्चारक' भनेर वर्णन गर्दछन्।

बीमा क्षेत्रका अजिट जैन, टड कोम्ब्स र टेड वेस्चलरले पनि महत्वपूर्ण योगदान दिएको छ। उनले आफ्नो हिस्सेदारी कायम राख्ने योजनाबारे भनेका छन् 'जबसम्म शेयरधनीहरू ग्रेगमा भरोसा गर्न सक्दैनन्, म मेरो हिस्सेदारी कायम राख्नेछु।'

१०. कृतज्ञता अभ्यास गर्नुस्।

,'म सन् १९३० मा जन्मिएँ, स्वस्थ, पर्याप्त बुद्धिमान, गोरो, पुरुष र अमेरिकामा वाह! भाग्यलाई धन्यवाद, लेडी लक,' बफेटले लेखेका छन्। उनले यो'ओभेरियन लटर्री” जित्नका रूपमा वर्णन गर्दछन् ' केवल योग्यताको कुरा मात्र होइन, समय, स्थान र अवसरले उनलाई यो स्थिति दिन्छन्।