सार्वजनिक निष्कासन प्रक्रिया पुनः सुरु : यी हुन् पाइपलाइनमा रहेका कम्पनीहरु

नेपाली सेयर न्यूज/ लामो समयदेखि ठप्प रहेको आईपीओ निष्कासन प्रक्रिया पुनः सुचारु भएको छ । गत पुस २० गते रमेशकुमार हमाल धितोपत्र बोर्डको अध्यक्षबाट बाहिरिएपछि बोर्डमा सार्वजनिक निष्कासनको अनुमति ठप्प भएको थियो ।

बोर्डमा भएका आन्तरिक विवाद, नीति विवाद र कर्मचारी आन्दोलनका कारण करिब दुई महिनासम्म कुनै पनि कम्पनीले आईपीओ अनुमति पाएको थिएन । हालै धितोपत्र बोर्डका कर्मचारीको ४८ दिन लामो आन्दोलन समाप्त र कामकाज सामान्य हुँदै गएपछि नेपाल धितोपत्र बोर्डले सोलु हाइड्रोपावर लिमिटेडलाई करिब दुई अर्ब रुपैयाँ बराबरको आईपीओ निष्कासनको अन्तिम स्वीकृति दिएको छ । कम्पनीले आफ्नो चुक्तापूँजीको २० प्रतिशत बराबरका दुई करोड कित्ता साधारण सेयर सर्वसाधारण र आयोजनास्थित स्थानीयलाई निष्कासन गर्नेछ । यस आईपीओको बिक्री प्रबन्धकको जिम्मेवारी नबिल इन्भेष्टमेन्ट बैंकिङ र हिमालयन क्यापिटलले लिएका छन् ।

धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष सन्तोषनारायण श्रेष्ठले २० प्रतिशतभन्दा कम आईपीओ ल्याउने कुनै पनि कम्पनीलाई अनुमति नदिइने बताउँदै आएका छन् । कम आईपीओले बजारमा अनियमितता बढाउने र साधारण लगानीकर्ताको सुरक्षामा असर पर्ने भएकाले यो नीति कडाइका साथ लागू गरिएको हो ।

७० कम्पनी आईपीओ अनुमतिको प्रतीक्षामा

हाल बोर्डमा ७० वटा कम्पनी आईपीओ अनुमतिको प्रतीक्षामा छन्। यी कम्पनीहरूले जम्मा ३७ करोड ५४ लाख २० हजार ३५३ कित्ता आईपीओ निष्कासनको प्रतीक्षा गरिरहेका छन्। यसको कुल मूल्य करिब ५४ अर्ब १५ करोड रुपैयाँ बराबर रहेको छ।

सबैभन्दा धेरै कम्पनीहरू हाइड्रोपावर क्षेत्रमा पाइपलाइनमा रहेका छन्। यस क्षेत्रका ३७ वटा कम्पनी बोर्डबाट आईपीओ निष्कासनको अनुमति पर्खिरहेका छन्। यी कम्पनीहरूले जम्मा १७ करोड ८५ लाख २८ हजार ७५४ कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्न लागेको छ, जसको मूल्य १८ अर्ब २६ करोड रुपैयाँ बराबर रहेको छ ।

हाइड्रोपावर क्षेत्रका कम्पनीहरूमा सानिमा हाइड्रोपावर लिमिटेड, भुजुङ हाइड्रोपावर लिमिटेड, बेनी हाइड्रोपावर लिमिटेड, यमलिङ्ग हाइड्रोपावर लिमिटेड, , सोलु हाइड्रोपावर लिमिटेड, टक्सार पिखुवा खोला हाइड्रोपावर लिमिटेड, र कालिञ्चोक हाइड्रोपावर लिमिटेड रहेका छन्।

उत्पादन तथा प्रशोधन समूहमा १२ कम्पनी पाइपलाइनमा रहेका छन्। यस समूहको कुल मूल्य २७ अर्ब ४ करोड ४९ लाख रुपैयाँ बराबरको १२ करोड ६९ लाख ९२ हजार २७२ कित्ता सेयर स्वीकृतिको प्रतीक्षामा छ। यसमा सूर्य सिमेन्ट इन्ड्रस्ट्रिज लिमिटेड, मारुती सिमेन्ट्स लिमिटेड, स्मार्ट डोर्स लिमिटेड, पाल्पा सिमेन्ट इन्डस्ट्रिज लिमिटेड, लक्ष्मी टेक्नोप्लास्ट लिमिटेड, सोपान फर्मास्युटिकल्स लिमिटेड, भूगर्भ सिमेन्ट लिमिटेड, रिद्धिसिद्धि सिमेन्ट लिमिटेड र अम्बे स्टील्स लिमिटेड रहेका छन्।

होटल तथा पर्यटन समूहमा चार कम्पनी पाइपलाइनमा छन्। यस समूहको कुल मूल्य १ अर्ब ४२ करोड १० लाख रुपैयाँ बराबरको १ करोड ४२ लाख १० हजार कित्ता आईपीओ स्वीकृतिको प्रतीक्षामा छ। यसमा होटल फरेस्ट इन, अकामा होटल, वर्णवास म्युजियम होटल, र माउन्टेन ग्लोरी लिमिटेड रहेका छन्। होटल फरेस्ट इनले ४० लाख कित्ता, अकामा होटलले २२ लाख ५० हजार कित्ता, वर्णवास म्युजियम होटलले ३९ लाख ६० हजार कित्ता, र माउन्टेन ग्लोरी लिमिटेडले ४० लाख कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्न लागेको छ।

लगानी समूहमा चार कम्पनी पाइपलाइनमा छन्। यस समूहले ३ अर्ब १४ करोड १० लाख ३७ हजार रुपैयाँ बराबरको १ करोड ८६ लाख ५० हजार ३७५ कित्ता सेयर आईपीओ निष्कासनको अनुमति पर्खिरहेको छ। यसमा बरुण इन्भेस्टमेन्ट, सिड इनर्जी, शिवम् होल्डिङ लिमिटेड र शिव शिखर हाइड्रो लिमिटेड रहेका छन्।

माइक्रो इन्स्योरेन्स समूहमा प्रोटेक्टिभ माइक्रो इन्स्योरेन्स, स्टार माइक्रो इन्स्योरेन्स र लिबर्टी माइक्रो लाइफ इन्स्योरेन्स तीन कम्पनी पाइपलाइनमा रहेका छन्। यी कम्पनीहरूले जम्मा ६७ करोड ५० लाख रुपैयाँ बराबरको ६७ लाख ५० हजार कित्ता आईपीओ निष्कासनको अनुमति पर्खिरहेका छन्।

अन्य समूहका १० कम्पनीले ३ अर्ब ४३ करोड ८७ लाख ५ हजार ४० रुपैयाँ बराबरको २ करोड ७६ लाख ६५ हजार ५४ कित्ता आईपीओ निष्कासनको अनुमति माग गरेका छन्। यसमा डिश मिडिया नेटवर्क, आईएमई लिमिटेड, हस्पिटल फर एडभान्स्ड मेडिसिन एन्ड सर्जरी लिमिटेड (ह्याम्स हस्पिटल), नेपाल ब्रोडकास्टिङ च्यानल लिमिटेड, कैलाश हेलिकप्टर सर्भिसेज, छायादेवी कम्प्लेक्स, बिजनेस इन्टरेस्ट ग्रुप अफ इन्डस्ट्रिज, मेडिकेयर अस्पताल, जीआई सोलार र सोलार फार्म लिमिटेड रहेका छन्।

विकास बैंक समूहमा एउटै कम्पनी आईपीओ निष्कासन अनुमतिको प्रतीक्षामा छ। यसले १७ करोड २३ लाख ८८ हजार रुपैयाँ बराबरको १७ लाख २३ हजार ८८० कित्ता सेयर आईपीओ निष्कासनको अनुमति मागेको छ।

निष्कासनमा भएको ढिलाइले कम्पनीहरूलाई वित्तीय रूपमा चुनौती दिइरहेको छ। धेरै हाइड्रोपावर कम्पनीहरूले बैंक ऋण तिर्न कठिनाइ भोगिरहेका छन्। समयमा आईपीओ नआउँदा ब्याज भर्नुपर्ने दबाब बढेको छ। यसले लगानी लागतमा असर गर्दै कम्पनीको प्रगतिको गति पनि घटाएको छ।

धितोपत्र बोर्डको नीति अनुसार २० प्रतिशतभन्दा कम आईपीओ जारी गर्न नदिने र बजारमा अनियमितता रोक्ने उपाय लागू गरिएको छ। यसले साधारण लगानीकर्ताको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न मद्दत पुगेको छ। तर, आन्तरिक व्यवस्थापन सुधार नगरेसम्म भविष्यमा पुनः ढिलाइ हुने सम्भावना रहन्छ।

आईपीओ पाइपलाइनमा रहेका ७० कम्पनीहरूले करिब ५४ अर्ब रुपैयाँ बराबरको सेयर निष्कासनको प्रतीक्षा गरिरहेका छन्। यसले देखाउँछ कि नेपालमा पूँजी बजारमा ठूलो माग छ। हाइड्रोपावर, उत्पादन, पर्यटन, लगानी, माइक्रो इन्स्योरेन्स र अन्य क्षेत्रका कम्पनीहरूले आफ्नो विकास र वित्तीय योजना पूरा गर्न आईपीओमार्फत साधारण लगानीकर्ता र सर्वसाधारणलाई सेयरमा सामेल गराउने अवसरको प्रतीक्षा गरिरहेका छन्।

सोलु हाइड्रोपावरलाई दिइएको अनुमति यस प्रक्रियाको सुरुवातको संकेत हो। भविष्यमा बाँकी कम्पनीहरूको स्वीकृति भएपछि क्ष्एइ निष्कासनले देशको पूँजी बजारमा नयाँ गतिशीलता ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ। यसले कम्पनीहरूको वित्तीय स्थायित्व, लगानीकर्ताको विश्वास र बजारमा स्थिरता कायम गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ।